بررسی بناهای تاریخی ، عجیب و قدیمی ایران
ایران کشوری کهن با تاریخی شگفت انگیز است
طی صد و پنجاه سال اخیر فرایند شهرنشینی و مبادلات بین مناطق در عصر برنز میانی بررسی شده و ادوار پس از آن که مقارن با شکل‌گیری دولت‌های ماد و هخامنشی است، بسیار بررسی شده‌است.
شناخت وضع مناطق داخلی ایران در زمان شکل‌گیری و رواج تمدن‌های یعنی فهم اینکه در زمان تمدن‌ها و دولت‌های باستانی چون سومر، کلده، اور، بابل، آشور، اورارتوو نظائر آن، وضع این مناطق داخلی فلات ایران، که مجزا از منطقه مستقیم تحت حاکمیت این تمدن‌ها و دولت‌ها بوده‌است، به چه نحوی جریان داشته‌است.
پیش از آریاییان تمدن‌های شهر سوخته (در سیستان)، تمدن ایلام (در شمال خوزستان)، تمدن پارسوادر پیرانشهر، تمدن جیرفت (در کرمان)، تمدن ساکنان تپه سیلک (در کاشان)، تپه اسکندری (در هفشجان)، تمدن اورارتو (در آذربایجان)، تپه گیان (در نهاوند) و تمدن کاسی‌ها (در کرمانشاه و لرستان) و تپورها در تبرستان (مازندران) در سرزمین ایران بودند.
قلعه آدم خوار اردبیل
قلعه آدمخوار اردبیل یا بوینی یوغون نیز، از دسته همان جاذبه‌هایی است که موجب تعجب و حیرت ما می‌گردند. در ادامه با ما همراه باشید تا به اتفاق یکدیگر بررسی کنیم که راز قلعه آدمخوار اردبیل یا همان بوینی‌یوغون چیست؟ آیا این قلعه واقعا آدمخوار است؟
در ابتدا درمورد قلعه ی آدمخوار باید بگوییم که این جاذبه ی عجیب و غریب هم همانند بسیاری از جاذبه های دیگر ساخت بشر، متروک مانده و به همین علت رمز و رازش بیشتر شده است. قلعه ی آدم خوار، یکی دیگر از دست ساخته های متروک مانده ی بشر است که محلی برای قصه پردازی های محلیان که حتی آن ها هم انتقال دهنده ی داستان های سینه به سینه نقل شده ی اجدادشان هستند، شده است. صورت مسئله این است، می گویند که قرن ها پیش در زمان هایی که نه ما بوده ایم و نه پدرانمان، مردمانی که به روستای کورعباسلو در استان اردبیل می رفته اند، پس از بازدید از قلعه ی باستانی بوینی یوغون به صورت کاملاً مرموز و اسرارگونه ای ناپدید می شده اند.
چون معلوم نبود که چه بر سر این افراد آمده است محلیان می گفتند گویی این قلعه آن ها را بلعیده است! با ادامه داشتن این روند، کم کم این دژ در میان اهالی روستا به قلعه ی آدم خوار مشهور شد و داستان های بی شمار و بسیار زیادی درباره ی آن دهان به دهان در میان مردم محلی پیچید.
البته امروز معمای این قلعه مخوف را پژوهشگران به نوعی حل نموده اند. اما باید این را بگوییم که مردم در آن زمان حق داشته اند که این قلعه را آدمخوار بنامند زیرا هر بار که بازدید کننده ای به سوی دیوارهای مرتفعش قصد رفتن می کرد، دیگر به هیچ عنوان باز نمی گشت و این قلعه آخرین جایی بود که به آن می رفت.
کارشناسان معتقدند بقایای این بنای سنگی که در جبهه ی جنوب غربی قلعه پیداست، جزئی از تأسیسات دفاعی و ارتباطی قلعه در زمان استفاده‌اش بوده است. البته کارشناسان باستان‌‌شناسی اردبیل معتقدند که با وجود آثاری شاخص از ۴ هزار سال قبل در این منطقه عمده ی رونق این قلعه در دوران اشکانی و در هنگام جنگ ایران و روم بوده است.
حتی کارشناسان می‌گویند که وسعت بالغ بر ۳۰۰ هکتار و چند لایه‌ای بودن قلعه نشان دهنده استمرار سکونت انسان از دوره اشکانی تا دوره صفوی است.
غار شکارچیان در ناحیه بیستون کرمانشاه
هرچند کاوش‌های مربوط به دوره پارینه‌سنگی در ایران (تا ۱۲۰۰۰ سال پیش) ناچیز است، اما با توجه به موقعیت جغرافیایی فلات ایران، این سرزمین تنها پلی بوده‌است که انسان شکارچی-گردآورنده در مهاجرتاز آفریقابه جنوب آسیا می‌توانسته از آن عبور کند.آثار یافت شده از این دوران در ایران، محدود به غارها و پناهگاه‌های صخره‌ای در زاگرس میانی، چند منطقه در ساحل دریای خزر و مناطق پراکنده‌ای در کویرهای مرکزی می‌شود. یافت شدن سکونتگاهی با قدمت هشتصد هزار سال در آسیای میانهاین گمان را طرح کرده که در ایران نیز در آن زمان انسان هایی می زیسته‌اند. قدیمی‌ترین سکونتگاه کشف شده انسان در ایران، غار دربند رشی است. طبق مطالعات جدید این غار پیش از ۲۰۰ هزار سال پیش مسکن شکارچیان عصر سنگ بوده است.
در این مقاله سعی میکنیم که به بررسی بناهای جالب توجه عجیب و ارزشمندی بپردازیم که شاید تا کنون کمتر مورد توجه عموم مردم قرار گرفته است
حالا می‌خواهیم شما را به فضای وهم‌انگیز گورستان‌های قدیمی، قلعه‌های متروکه و کلبه‌هایی که قصه‌ها و افسانه‌ها از در و دیوارشان سرازیر می‌شوند، به جاهایی که برداشتن هر گام در جای جای آنها ترسناک و نفس‌گیر است، ببریم.
اگر روحیه کنجکاو و هیجان‌طلب دارید با ما همراه باشید تا یکی از جذاب‌ترین سفرهای عمرتان را تجربه کنید.
قلعه جنی
در جزیره کیش در نزدیکی کشتی یونانی، قلعه‌ای کوچک و مخروبه قرار گرفته که شاید کمتر کسی به آن نگاهی بکند، زیرا همه در عجله برای رسیدن به کشتی یونانی هستند. این قلعه به «قلعه جنی» در میان ساکنین منطقه شهرت دارد و اگر شب هنگام بخواهید به دیدن این قلعه بروید، هیچ‌کس به شما کمک نخواهد کرد، زیرا اهالی منطقه، بر این باور هستند که جنها در این قلعه زندگی می‌کنند.
در ساعاتی که خورشید از جزیرهدور می‌شود و تاریکی حکم فرما می‌شود، این قلعه به محیطی وهم‌انگیز تبدیل می‌شود. صداهای چاه آبی نزدیک به قلعه و وزش باد، بر ترسناکی این محیط افزوده است.
.
دریاچه گنج
دریاچه زیبا، مرموز و خطرناک به نام «تخت سلیمان» در تکابدر استان آذربایجان‌غربیجای گرفته که یکی از پررمز و رازترین نقاط گردشگری پرطرفدار ایرانبه شمار می‌رود. به باور مردم محلی این دریاچه با کوبیده شدن عصای «حضرت سلیمان» در زمین پدید آمده و گنجی باارزش و باستانی در عمق این دریاچه پنهان شده است.
گنجی که در دوران مختلف، افراد جسور و ماجراجوی زیادی را برای جست و جویش به دریاچه کشانده و دریاچه همه آنها را بلعیده و حتی جسد آنها نیز به خشکی بازنگشته است. افسانه‌ها و باورهای محلی شنیدنی و جالب زیاد دیگری نیز درباره این دریاچه وجود دارد. عده‌ای دیگر از مردم نیز بر این باور هستند که این دریاچه محل تولد «زرتشت پیامبر» است.
افسانه تاریخی دیگری که درباره این دریاچه وجود دارد این است که «کوروش کبیر» پس از پیروزی بر «کروسوس» پادشاه «لیدیه» که ثروتی افسانه‌ای داشته است، تمام خزانه و اشیای قیمتی او را به‌عنوان نذر در این دریاچه ریخته است و پس از آن ساکنان این منطقه همیشه غنیمت‌های جنگی و اموال ارزشمند خودر را نذر این دریاچه می‌کردند.
دره ستارگان جزیره قشم
جزیره قشمسرزمین شگفتی‌ها و طبیعت مسحورکننده است. دره‌ای زیبا و سحرآمیز به نام «دره ستارگان» در این جزیره شگفت‌انگیز قرار دارد که علاوه بر طبیعت وصف‌نشدنی‌اش، حکایت‌ها و افسانه‌های جذابی را برای ماجراجویان روایت می‌کند. بومی‌ها معتقدند که احجام جادویی موجود در این دره، میلیون‌ها سال قبل در اثر برخورد ستاره‌ای به زمین یا توسط موجودات فرازمینی پدید آمده است.
قلعه آدم خوار
قلعه و منطقه باستانی بوینی یوغون واقع در روستای کور عباسلو اردبیلیکی دیگر از دست ساخته‌های متروک و مهجور مانده بشر، و محلی برای داستان‌سرایی و قصه‌پردازی است.
کم کم با ناپدید شدن آدم‌ها این قلعه به «قلعه آدمخوار» مشهور شد و داستان‌های بی‌شماری از آن دهان به دهان در میان مردم پیچید.
.
خرابه های پر قصه
خرابه‌ها و قلعه‌های وهم‌آور دست‌سازی که توسط آدمیزاد بنا شده‌اند، دارای رمز و راز فراوانی است.
یکی از این قلعه‌های پر رمز و راز در ایران، «قلعه زاهدان کهنه» است که در ۲۷ کیلومتری شرق زابل سیستان و بلوچستانقرار گرفته که در فهرست میراث جهانی یونسکونیز ثبت شده است.
در دل این قلعه داستان‌ها و قصه‌های ترسناک زیادی وجود دارد و گفته می‌شود ارواح و اجنه در این قلعه حکم‌فرمایی می‌کنند
.
گورستانی برای جن ها
wdcd
گورستان‌ها پیشینه‌ای طولانی در ترس دارند و همیشه در فیلم‌های وحشتناک از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند. گورستانی عجیب و غیرمتعارف در روستای «تیس» بندر چابهاربا نام «گورستان جن» قرار دارد که محلی‌های روستا بر طبق باوری قدیمی که از والدین خود شنیده‌اند، می‌گویند که زیر سنگ قبرهای این گورستان، اجساد اجنه دفن شده‌اند زیرا اندازه سنگ قبرهای این گورستان بسیار بزرگ و غیرطبیعی و روی آنها اشکال عجیبی به چشم می‌خورد.
افسانه‌ها و قصه‌های عامیانه این منطقه می‌گویند که کسی تا به حال آدمیزادی ندیده که تیشه بردارد و برای دفن جسدش، سنگ سخت را بتراشد. جالب است بدانید که شب‌ها صداهای عجیبی در این روستا شنیده می‌شوند. برخی از بومی‌های روستا می‌گویند که این صداها، ناله‌ها و گریه‌های اجنه بر سر قبر عزیزانشان است که تا صبح برای آنها عزاداری می‌کنند.
عده‌ای دیگر معتقدند که شاید حفرکنندگان، به خاطر حفظ مردگان از گزند جانوران و خورندگان زیرزمینی، رنج کندن سنگ را تحمل می‌کردند و گورهای این چنینی می‌ساختند تا به درگذشتگانشان احترام بگذارند. غروب که می‌شود، کمتر کسی جرات دارد که از نزدیک این گورستان عبور کند.
قبرستانی خاموش و مرموز در جنوب شرقی ترین نقطه ایران، استان سیستان و بلوچستان، شهر چابهار، روستای تیس. روستایی باستانی با قدمتی حداقل ۲۳۰۰ ساله که در آن اعتقادات و باورهای مردم بلوچ با راز آمیزی و سکوت ژرفناک طبیعت آن و آثار باستانی بر جای مانده پیوند
خورده است و گورستان جن که بلوچ ها به آن «جن سنط» می‌گویند یکی از این رازهاست.
قبرها در کنار هم بر روی سطحی صخره ای حفر شده اند. حفر این گورها بر سطح سنگی حیرت و پرسش بازدیدکنندگان را بر می انگیزد. چه کسانی این گورهارا حفر کرده اند؟ چرا سطح سنگی را برای حفر انتخاب کرده‌اند؟ این گورها با چه وسیله ای حفر شده است؟ در پاسخ به این پرسش ها مانند این گورستان جز سکوت و خاموشی چیزی نمی شنویم. شاید به دلیل حفظ مردگان و در گذشتگان از گزند جانوران و خورندگان زیر زمینی اجساد، رنج کندن سنگ را بر خود هموار می کردند و گورها را اینچنین می ساختند. شاید برای احترام به مردگان بوده و شاید هم باور مردم محلی درست باشد که «این گورها متعلق به جن هاست. آنها مردگان خود را در حصار این سنگ ها دفن کرده اند، شب که می رسد، جنها بر سر گور از دست رفتگان خود حاضر می شوند و به مویه و مرثیه سرایی مشغول می گردند. هر کس که شبانگاه گذرش بر این گورستان بیفتد، مورد نفرین جن ها قرار می گیرد و با عذابی سخت بعد از چند روز می میرد.
بشر امروزی با وسایل ابتدایی به دشواری توانایی حفر این گورها را بر روی سطح سخت سنگی دارد. شاید به همین دلیل است که مردم محلی حفر این گورها را به نیرویی مافوق بشر نسبت می دهند.این گورستان بر تپه ای کم ارتفاع مشرف بر روستای تیس و در پای کوه پیل بند قرار گرفته است. در کنار این گورستان که به قبرستان شماره یک تیس مشهور است، قبرستان امروزی مردم روستا قرار دارد. اما گورهای این گورستان بر سطح خاکی نرم حفر می شوند. مردم روستا اگرچه درگذشتگان خود را در این گورستان به خاک می سپارند اما مراقبند که شب گذرشان به گورستان جن ها نیفتد!
ارگ کویری بیاضیه
قلعه مرموز
اگر ویرانی ارگ بم برای بسیاری از ایرانیان و علاقه‌مندان به تاریخ این سرزمین واقعه دردناکی بود، آشنا شدن با قلعه بیاضیه که دسته‌کمی از ارگ بم ندارد شاید یک خبر خوشحال‌کننده باشد. در واقع در دل کویرهای ایران هنوز بسیاری از شگفتی‌های ناشناخته وجود دارد.
قلعه بیاضیه یا ارگ بیاضیه قلعه‌ای قدیمی است که در روستای بیاضیه در شهرستان خور و بیابانک در استان اصفهان قرار دارد.
قلعه بیاضیه به مراتب عجیب‌تر از ارگ بم است. چون در چند طبقه و تودرتو ساخته شده و به وسیله قنات‌هایش با خانه‌های روستایی که در اطرافش ساخته شده در ارتباط است.
در اطراف قلعه خندق عریض و عمیقی ساخته شده است تا آن را از گزند حملات محافظت کند. این قلعه با مجموعه خشتی گسترده و به هم پیوسته پیرامونش ارتباط دارد و در حقیقت همه اینها دست به دست هم داده که آن را تبدیل به یک نمونه کم‌نظیر از ارگ و دژ کویری کند.
قلعه بیاضیه بنا به اسناد به دست آمده، مربوط به دوره ساسانیان است و بار‌ها پس از آن تعمیر و نوسازی شده است.
این قلعه باستانی با سبک معماری ساسانی، قرن‌ها کارکردهای دفاعی و مسکونی داشته، چنان‌که گفته می‌شود در دوره اسماعیلیه پایگاه هواداران حسن صباح بوده است.
اتاق‌های متعدد و طبقات مختلف قلعه از شگفتی‌های آن است. گویا مردمان این سرزمین تا چند سال قبل، از این قلعه به عنوان محل نگهداری اموال قیمتی خود استفاده می‌کردند.
هنوز آثاری از این استفاده درآن دیده می‌شود. کارکرد مهم دیگر قلعه این بوده که انبار غله روستاییان بوده است.
براساس تحقیقات قلعه تاریخی بیاضیه با ۷۰۰ اتاق در وسط روستای بیاضیه یکی از عجیب‌ترین جاذبه‌های گردشگری این روستاست.
این قلعه تاریخی و زیبا که در چندین طبقه طراحی شده است هم‌اکنون نیز جایی شگفت‌انگیز و مرموز است. به طوری که دو طبقه آن در زیر‌زمین و دو طبقه آن در روی زمین است.
کانال‌های قنات بسیاری از زیر قلعه می‌گذرد و آن را با دیگر خانه‌های روستایی و مسجد قدیمی روستا مرتبط می‌کند.
مردم در زمان قدیم در وقت‌هایی که دشمن به آنان حمله می‌کرده است از راه همین قنات‌ها و راه‌های زیرزمینی خودشان را به قلعه می‌رساندند.
وجود و پیش‌بینی تهویه هوا برای طبقات زیرین این قلعه، خود نشان از میزان توسعه‌یافتگی و همت مردمان آن زمان دارد.
آثار تاریخی ایران از میان حدود ۷۰۰ اثر تاریخی فرهنگی که در طول سال‌های گذشته در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند، ایران هم به اندازه‌ی توان و تلاش خود تا کنون بر اساس اولویت‌هایش محوطه‌ها و بناهایی که معتقد بود باید هر چه سریع‌تر در این فهرست به ثبت برسند را به یونسکو […]
آثار تاریخی ایران
از میان حدود ۷۰۰ اثر تاریخی فرهنگی که در طول سال‌های گذشته در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند، ایران هم به اندازه‌ی توان و تلاش خود تا کنون بر اساس اولویت‌هایش محوطه‌ها و بناهایی که معتقد بود باید هر چه سریع‌تر در این فهرست به ثبت برسند را به یونسکو معرفی و تا کنون ۱۹ اثر را جهانی کرده است.
اما شاهکارهایی که ایران را بیشتر به جهان شناساند…
محوطه‌ی تاریخی چغازنبیل در شوش نخستین اثر جهانی ایران در یونسکو
* محوطه‌ی تاریخی «چغازنبیل» در شوش نخستین اثر تاریخی بود که در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۸ و با تلاش‌های مرحوم شهریار عدل در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید .اهمیت این محوطه‌ی تاریخی به عنوان مهمترین اثر بجای‌مانده از دوران حکومت ایلامی، قدمت ٣٠٠٠ ساله‌ی آن همراه با جاذبه‌های طبیعی از جمله عوامل مؤثر در به ثبت‌رسیدن این مجموعه به‌عنوان میراث جهانی بوده‌اند.
فرسایش طبیعی و خسارت‌های ناشی از جنگ ایران و عراق، آسیب‌های فراوانی را متوجه این شهر کهن کرد.برای جلوگیری از تخریب هر چه بیشتر این منطقه، در سال ١٩٩٨ میلادی، توافقی بین سازمان میراث فرهنگی ایران، یونسکو، بنیاد اعتباری ژاپن و مؤسسه‌ی «کراتره» فرانسه (مؤسسه‌ی بین‌المللی حفاظت از بناهای خشتی)، برای اجرای طرح مطالعاتی حفاظت و مرمت محوطه‌ی تاریخی چغازنبیل در زمینه‌های مختلف علمی صورت گرفت.در راستای اجرای این طرح، یک پایگاه دائمی پژوهشی شامل آزمایشگاه، بخش حفاظت و مرمت، کتاب‌خانه، بخش رایانه‌ای و بخش مطالعات سفال در قسمت اداری موزه‌ی هفت‌تپه ایجاد و تجهیز شده است.
یکی دیگر از عجیب ترین بناهای تاریخی در ایران
میل میلونه را شاید بتوان عجیب ترین بنای ساسانی لقب داد که در شهر نیمور در ۵ کیلومتری شهرستان محلات در استان مرکزی قرار دارد.این میل، بنایی سنگی بسیار عظیم و باستانی است که از سنگ و ساروج ساخته شده و قدمت آن به دوره ساسانیان باز می‌گردد.
می گویند این بنا به احتمال زیاد باقیمانده‌ای از آتشکده‌ای به نام ورنه یا سرزمین محروسه پایینی است که در تاریخ باستان به آن اشاره شده است.برخی نیز معتقدند این بنا برج مراقبتیبرای قلعه جمشیدی بوده است.با همه اینها، میلونه بنایی ۸ متری است و ساختمان مربوط به میل آن ۴ نبش است و زمینی به اندازه ۴ جریب دارد که تقریباً برابر ۳۲۰۰ مترمربع می شود و داخل این نبش‌ها قرار می‌گرفته است.
در «تاریخ قم» درباره میل میلونهآمده است: «آن بنای عجیبی است و تا امروز نقش‌های آن باقی‌اند.در غرب نیمور در میان اراضى کشاورزى ستونى از سنگ‌هاى ریز که با ملات ساروج روى هم چیده شده‌اند وجود دارد.بلندى این ستون ۷ تا ۸ متر است و نشان از یک چهار طاقى دارد که آتشکده بوده است.این بنا را هم اکنون میل میلونهمى‌گویند، ولى به احتمال قوى باقى مانده آتشکدهء «وره» است که در کتب تاریخى هم از آن یاد شده است.قلعه جمشیدى که بنا به روایتى هسته اولیه نیمور بوده، کمى بالاتر از این آتشکده واقع شده است
قلعه تاریخی تخت سلیمان چهارمین اثر جهانی ایران در یونسکو
قلعه تاریخی «تخت سلیمان» بازمانده از دوره‌ی ساسانیان با بخش‌های مختلفی مانند آتشکده آذرگشسب به عنوان یکی از مهمترین آتشکده‌های دوره ساسانی، آتشکده شاهی و جنگ آوران، ایوان خسرو، معبد آناهیتا، آتشگاه‌های کوچک و دروازه‌ها و دیوارهای مستحکم‌اش از بناهای مهم تاریخی جهان به شمار می‌رود.
تخت سلیماندر حمله امپراطور رومیان که در سال ۶۲۴ میلادی اتفاق افتاد ویران شد.مجموعه باستانی تخت سلیمانقبل از اسلام به عنوان بزرگترین مرکز آموزشی، مذهبی، اجتماعی و عبادتگاه ایرانیان به شمار می‌رفت، اما در سال ۶۲۴ میلادی و در حمله هراکلیوس، امپراطور رومیان به ایران تخریب شد.
محوطه‌ی «بیستون» در کرمانشاه
. نقش برجسته و کتیبه داریوش که به دستور داریوش اول به وجود آمده، نشانه بارزی از ارتباطات مهم ارزش های بشری در توسعه هنر و نوشتار یادمانی است.
محوطه تاریخی بیستون در مسیر یکی از اصلی‌ترین جاده‌های ارتباطی بین ایران و بین‌النهرین قرار گرفته و با کوه مقدس بیستون ارتباط دارد.در حالی که شواهد باستان شناختی استقرار انسانی در دوران پیش از تاریخ در محل دیده می‌شود، اما مهمترین آن از قرن ششم پیش از میلاد تا قرن ششم میلادی است.کتیبه بیستون از این جهت که تنها متن یادمانی شناخته شده هخامنشی است که یک رویداد تاریخی ویژه یعنی برپایی مجدد امپراطوری توسط داریوش اول را مستند می‌کند، اثری منحصر است.این اثر در ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی کشور نیز به ثبت رسید.
سازه‌های آبی شوشتر
پروژه بزرگ مطالعه، حفاظت و مرمت محوطه آسیاب‌های شوشتر (آبشارها) از سال ۱۳۷۷ توسط سازمان میراث فرهنگی، بمنظور نجات بخشی یکی از محوطه‌های تاریخی در معرض خطر آغاز به فعالیت کرد و پس از آن از سال ۱۳۸۱ پایگاه میراث فرهنگی سازه های آبی تاریخی شوشتر با هدف مطالعه و پژوهش پیرامون سازه های آبی تاریخی این منطقه و کشور و همچنین ساماندهی، حفاظت و مرمت و معرفی مجموعه آثار تاریخی شوشتر تشکیل شد
قلعه الموت معروف به قلعه حسن صباح
قلعه الموت که به قلعه حسن صباح معروف است یکی از قلعه‌های منحصربه‌فرد، مرموز و تاریخی ایران بوده که هر ساله گردشگران بسیاری را از شهرها و کشورهای مختلف جهان به خود جذب می کند.
این قلعه دیدنی در نواحی شمال استان قزوین قرارگرفته است که این منطقه الموت نام دارد و در فاصله ۱۰۸ کیلومتری از شهر قزوین است، به سبب دره ها و پرتگاه های فراوان موجود در این مسیر زمان بیشتری برای رسیدن به آن مورد نیاز است.
قلعه الموت در شمال شرقی روستای گازرخان ( پس از معلم کلایه ) و بر فراز صخره‌ای به ارتفاع ۲۱۶۳ متر از سطح دریا بوده که البته بلندی صخره نسبت به زمین های پیرامون خود به ۲۰۰ متر می رسد و شاید رسیدن به این قلعه حتی با وجود پله های فراوانش برای نسل امروز که همه کارهایش الکترونیکی است کار سختی باشد.
پیرامون این دژ از هر چهار سمت پرتگاه است و تنها راه ورود به قلعه در انتهای ضلع شمال شرقی بوده که کوه هودکان با فاصله ای زیاد بر آن مشرف است و یکی از جاذبه‌های گردشگری استان قزوین محسوب می‌شود.
این قلعه منحصر به فرد دارای ۲ قسمت اصلی است که شامل قلعه بالا و قلعه پائین می شود، قلعه بالا یا قلعه بزرگ از سنگ و گچ ساخته شده است و نسبت به سایر فسمت های قلعه، آسیب کمتری دیده است.
در جانب جنوب غربی
حسن صباح از ایرانیانی بود که در دوره سلجوقی قیام کرد و از مخالفان سرسخت تسلط اعراب و ترکان سلجوقی بر ایران بوده و مذهب او و پیروانش اسماعیلیه (شاخه ای از تشیع ) بوده است، تفاوت این شاخه با مذهب تشیع رایج در بین ما این است که آنان به هفت امام اعتقاد دارند و امامت را بعد از امام جعفر صادق(ع) حق فرزند وی اسماعیل دانسته اند.
حسن صباح سالها با اشغالگران مبارزه کرد و نقش بزرگی در گسترش زبان فارسی و عقب زدن زبان عربی در ایران داشت، شیوه حسن صباح در از بین بردن مخالفان ، کشتن مستقیم افراد به همراه جانفشانی قاتل بوده است.
این تصویر، تصویری خیالی از قلعه اصلی در زمان حسن صباح است.
واژه الموت ( اله – اموت ) ” ا ، ل ، ه ، ا ، م ، و ، ت ” به حساب ابجد ( ۱ – ۳۰ – ۵ – ۱ – ۴۰ – ۶ – ۴۰۰ ) با سال ورود حسن صباح به دژ یعنی ۴۸۳ برابر است که پیروان او این تصادف محض را از کرامات او می دانند.
این قلعه در سال ۶۵۴ هجری قمری به دستور هلاکوخان به آتش کشیده شد و ویران شد و در دوره های مختلف تاریخ ، به عنوان زندان و تبعیدگاه مورد استفاده بوده است البته این قلعه از سال ۹۳۰ هجری قمری و ابتدای حکومت شاه طهماسب صفوی تا سال ۱۰۰۶ هجری قمری کالبدی سالم داشته است.
حسن صباح از این قلعه به شهرهای مختلف ایران دارو می فرستاد و براساس تاریخ این داروها توسط مأموران حسن صباح در ۳ روز به اصفهان می رسید.
این قلعه جزء رصدخانه های پیشرفته زمان خود بوده است به طوری که از مقایسه رصدخانه این قلعه با رصدخانه مراغه مشخص شده است که خواجه نصیرالدین طوسی پس از الموت، رصدخانه مراغه را می‌سازد با این فرضیه می‌توان گفت از الگوی الموت برای ساخت رصدخانه مراغه استفاده کرده است.
حمدالله مستوفی گفته است که این قلعه به دست «داعی الحق حسن بن زید الباقر» بنا شده است وحسن صباح درسال ۴۸۶ هجری قمری این قلعه راتصرف کردکه اکنون به نام قلعهٔ حسن صباح نیزنامیده می‌شود.
قلعه کهن دار در روستای آردوار در خراسان جنوبی
آزادوار، روستایی ۱۰۰۰ ساله در نزدیکی شهرستان جغتای خراسان رضوی است. قلعه قدیمی این روستا که “کهن دژ” خوانده می شود از آثار باستانی این روستا است.
به تازگی به هنگام حفاری پروژه گازرسانی در نزدیکی قلعه، تونلی پیدا شد که به زیر قلعه راه دارد و منجر به کشف سازه ی معماری بسیار زیبا و عجیب در زیر قلعه شد
آشنایی با یخچال قدیمی
شهر > شهری – همشهری آنلاین – محمد ملاحسینی:
رمز و رازی در ساختار یخچال‌ها که روزگاری در قلب تابستان‌های داغ و سوزان، خنکای آب گوارا را به درون خانه می‌کشاند، وجود دارد.
از پیشینه تاریخی یخچال‌ها تا دوره صفویه اطلاعاتی در دست نیست و تنها دکتر جان فرایر در قرن یازدهم در سفرنامه ایران اشاره می‌کند که «در این زمان ذخیره ساختن یخ، رسمی متداول و دیرین سال شمرده می‌شود و امکان آن می‌رود که همراه با مغولان وارد ایران شده است».
همچنین شاردن، دورنمایی از شهر کاشان را در سفرنامه خود به تصویر می‌کشد و یخچال‌های این شهر را در بیرون از قلعه و برج و باروی شهر نشان داده و به معماری یخچال‌ها در اصفهان نیز اشاراتی داشته است.
استان یزد نیز با توجه به کویری بودن منطقه از این معماری بی‌بهره نبوده است و هنوز در جای جای آن از جمله در شهرستان میبد و ابرکوه نیز می‌توان آثار این شاهکارهای معماری را مشاهده کرد.
یخچال‌ها به طور عمده از سه قسمت تشکیل شده‌اند، دیوار طویل سایه انداز، مخزن یخ و حوضچههای تولید یخ.
دیوار سایه‌انداز این دیوار بسیار طویل و بلند است، ارتفاع این دیوارها که گاهی تا ۱۰متر می‌رسد، در طول روز از تابش آفتاب روی آب‌های منجمد شده در حوضچه‌ها جلوگیری می‌کند.
گاه جهت استحکام بیشتر دیوار سایه‌انداز، پشت‌بندهای بزرگ در قسمت جنوبی دیوار احداث می‌کردند. دیوارهای سایه‌انداز در پایین دارای ضخامتی زیاد بوده و به تدریج در بخش‌های فوقانی از قطر آنها کاسته می‌شود.
حوضچههای تهیه یخ این گودال مستطیل شکلی است که به موازات حوضچه‌ها، دیوار سایه‌انداز و در بخش شمالی آن حفر شده و طول آن اندکی کمتر از طول دیوار و عمق آن ۳۰ الی ۵۰ سانتیمتر و گاه بیشتر بوده است. این گودال محل تهیه یخ در شب‌های سرد زمستان بود.
مخزن یخ این مخازن معمولا در پشت دیوار سایه‌انداز و در بخش جنوبی آن و در بعضی موارد به وسیله یک یا چند مدخل ورودی به بخش شمالی راه می‌یابد.
انبار یخ نیز گودال‌های عمیق و بزرگی هستند که در وسط مخزن یخ حفر شده‌اند. شکل این گودال‌ها در یخچال‌های گنبددار به صورت دایره با شعاعی تا حدود ۴ متر و گاه بیشتر است.
دیوار این گودال‌ها از سنگ یا آجر یا اندود کاهگل ساخته و پشت آن با مصالح عایقی چون خاک ذغال و یا مصالح دیگر پر شده است.
مقاله جذابی بود خیلی لذت بردم
با سلام و تشکر